PRAG (AA) - Çekya’da 26-27 Ocak’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda, Rusya yanlısı mevcut Cumhurbaşkanı Milos Zeman ve Avrupa Birliği (AB) yanlısı Çekya Bilimler Akademisi eski Başkanı Jiri Drahost arasında geçecek yarış Avrupa’daki Rusya-AB çekişmesini bir kez daha gün yüzüne çıkartıyor.
AB-Rusya çekişmesinin yaşandığı Çekya’da 2013 yılından itibaren cumhurbaşkanı halk tarafından seçilirken, ülkede yaklaşık 8 milyon seçmen bulunuyor.
13-14 Ocak’ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda, seçmenlerin yüzde 61’i sandık başına giderken, 9 aday arasından öne çıkan görevdeki Cumhurbaşkanı Zeman yüzde 38,6 rakibi Kimya Profesörü Drahost ise 26,6’lık oy oranlarıyla ikinci tura kalmayı başardı.
Çekya’da çok sayıda uzman ve siyaset bilimci seçimlerin favorisi olarak Zeman'ı gösterse de, mevcut cumhurbaşkanının mecliste temsil edilen 8 partiden sadece Gayrimemnun Halk Hareketinin (ANO) desteğini alması bazı soru işaretlerini beraberinde getiriyor. Analistçiler, seçimlerin ilk turunda elenen birçok adayın açıkça destek vereceğini söylediği Drahost’un parlamentoda bulunan diğer partilerden alacağı destekle seçimleri kazanabileceği değerlendirmesinde bulunuyor.
ANO Partisi Genel Başkanı ve Başbakan Andrej Babiş, ülkenin yönünü Rusya’ya döndürme gayretinde olan Zeman’ı bu yaklaşımından dolayı eleştirmesine rağmen birçok konuda hemfikir olduğu cumhurbaşkanını desteklemeyi sürdürüyor.
Milliyetçi, popülist Zeman
1968’de gerçekleşen Prag devrimi ile siyasete Komünist Partiden giriş yapan Zeman, daha sonra Sosyal Demokrat Partiye geçerek hızlı bir yükselme kaydetti. 1993-2001 yılları arasında partinin genel başkanlığını yürüten Zeman, 1998-2002 arasında Çek Cumhuriyetinin başbakanı oldu.
Zeman, kendisini her ne kadar liberal sosyal demokrat olarak tanımlasa da, birçok gazeteci ve uzman 50 yıldır siyasetin içinde yer alan 73 yaşındaki politikacıyı "milliyetçi ve popülist" olarak nitelendiriyor.
Ülkede 2013 yılında yapılan seçimlerde halk tarafından cumhurbaşkanlığı görevine seçilen Zeman, AB’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara karşı çıkarken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye'ye müdahalesine destek verdi ve Rusya'nın Doğu Ukrayna'daki eylemlerini onayladı.
Müslüman ve sığınmacı karşıtı
Müslümanların Avrupa kültürüne uyum sağlayamadıklarını iddia eden Zeman, bu toplumun “asimile olması” gerektiğini ileri sürerek, İslam karşıtı tutumunu açıkça dile getirdi.
Avrupa’da 2015’de yaşanan sığınmacı krizi nedeniyle AB’nin İtalya ve Yunanistan’da yoğunlaşan sığınmacıların birlik üyesi ülkelere dağıtılması kararına sıcak bakmayan Zeman, mümkün olduğu kadar az kişinin mülteci olarak alınması yönünde çaba sarf etti.
ABD'nin Kudüs kararına destek
Çekya bünyesinde barındırdığı Yahudi nüfusu ve tarihi bağlarından ötürü Avrupa’daki diğer ülkelere nazaran İsrail ile özel bir ilişkiye sahip. Bu nedenle ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasından memnuniyet duyduğunu dile getiren Zeman, Dışişleri Bakanlığının aksi yöndeki resmi açıklamasına rağmen ABD Başkanı Donald Trump’ı destekledi.
Ülkeyi Rusya ve AB ikileminde ayrıştırdığı gerekçesiyle eleştirilen Zeman, 2’inci kez seçilmek istiyor.
Drahost, akademideki başarısını siyasete taşımak istiyor
Çekya Bilimler Akademisi eski Başkanı ve Kimya Profesörü Jiri Drahost ise cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olabilmek için 142 bin imza toplayarak, yarışın etkin isimlerinden biri olduğunu göstermişti.
Alanında 16 patente sahip olan bilim adamı Drahost, başarılarından ötürü Çekya’nın üst düzey devlet nişanına layık görüldü.
Cumhurbaşkanlığı yarışında yolsuzluk skandallarını öne çıkaran Drahost, ülkede geçen yıl başta spor ve sağlık bakanlıkları olmak üzere üst düzey siyasetçilerin adının karıştığı yolsuzlukları sık sık eleştirdi. Yolsuzluk olaylarının vatandaşların politikacılara olan güvenini kökünden sarstığını vurgulayan Drahost, ülkede cumhurbaşkanlığı koltuğunu dolduracak kişinin örnek teşkil etmesi gerektiğini belirtiyor.
Çekya'nın geleceği AB'de
Cumhurbaşkanı Zeman’ın söylemleriyle toplumu ayrıştırdığını ileri süren Drahost, ülkede bileştirici bir misyon üstleneceğini savunarak, AB ile güçlü bağlara sahip olan Çekya’nın yönünü tamamen birliğe çevirmesi gerektiğine inanıyor.
Drahost, Çekya’nın NATO üyesi olduğunun altını çizerek, Rusya’nın ülkede yapılan seçimleri manipüle etmek için kimi girişimler içerisinde olduğu iddiasında bulunuyor.
Çekya’da 26-27 Ocak'ta yapılacak cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimleri sonucunda yüzde 50’nin üzerinde halk desteğini almayı başaran aday, cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturacak.
Çekya örneğinde olduğu gibi Avrupa'nın özellikle doğu ve kuzey ülkelerinde yapılan seçimlerin sıklıkla Rusya ve AB yanlısı siyasilerin çekişmesine sahne olması dikkat çekiyor.
2016 yılında Balkanlar’da Sırbistan, Karadağ, Makedonya veya Romanya gibi ülkelerde yapılan milletvekili seçimleri, Rusya yanlılarıyla AB taraftarlarını karşı karşıya getirmişti.
AB içinde aşırı sağcı partilerle dirsek temasını sürdüren Moskova, özellikle zayıf halka olarak gördüğü birlik üyeleri veya AB dışında olan ülkeler üzerinde etkisini artırmaya çalışıyor.
Bosna Hersek’teki iki entiteden biri olan Sırp Cumhuriyeti’nin (RS) Başkanı Milorad Dodik ve Sırbistan’da savaş suçundan Lahey’de yargılanan Sırp Radikal Partisi (SRS) Genel Başkanı Vojislav Seselj, AB ve NATO karşıtı, Rusya yanlısı siyasiler olarak dikkati çekerken, Karadağ’da ise muhalefetteki Demokratik Cephe (DF) isimli oluşum Rus yanlısı politikası ile biliniyor. Karadağ’ın NATO üyeliğine sert bir şekilde karşı çıkan ve bu noktada daha önce çok sayıda protesto düzenleyen DF’nin lideri Andrija Mandic, son olarak 2016 yılındaki genel seçimde, bazı Rus isimlerin de desteğiyle darbe yapmayı planlamakla suçlanmıştı.
2016’da nüfusun önemli bir çoğunluğunu Ortodoksların oluşturduğu Makedonya’da yapılan seçimleri, Makedon milliyetçisi ve Rusya yanlısı siyaset izleyen İç Makedon Devrimci Örgütü-Makedonya Ulusal Demokratik Birliği (VMRO-DPMNE) çok az bir farkla kazanmış ancak daha az milletvekili çıkaran diğer partilerin hükümeti kurmasıyla muhalefette kalmıştı.
Romanya'da ise geçen yıl yapılan seçimlerden birinci parti olarak çıkan ve Rusya yanlısı politikalarıyla bilinen Sosyal Demokrat Parti (PSD) hükümeti kurmuştu.