İSTANBUL-RECEP DERİN/ABDULLAH KURT(YSM) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Uysal, yılın son enflasyon raporunu açıkladı. TCMB, enflasyon beklentilerini yukarı yönde revize etti. Başkan Uysal, enflasyonun 2020 yıl sonunda yüzde 12,1 olarak gerçekleşeceği, 2021 yıl sonunda yüzde 9,4’e geriledikten sonra orta vadede yüzde 5 düzeyinde istikrar kazanacağının tahmin edildiğini söyledi. Bir önceki beklenti bu yıl için yüzde 8,9, gelecek yıl için yüzde 6,2 seviyesinde bulunuyordu.
2020 yıl sonu enflasyon tahmini 3.2 puanlık güncellediklerini kaydeden Uysal, "Bir önceki TL cinsi ithalat fiyatları 1.6 puan yukarı, çıktı açığı 0,.9 puan etki yaptı. Gıda enflasyonundaki artış 0.7 puan yukarı çekerken ana eğilimi ve başlangıç koşularındaki güncellemenin etkisi 0,2 puan hesaplandı. Hizmetler sektöründeki KDV indirimlerinin etkisi -0.2 puan olacak" dedi.
Uysal'ın konuşmasında öne çıkanlar:
"Koronavirüs salgınını takiben nisanda dip seviyesini gören küresel faaliyet kısmi toparlanma kaydetti. PMI endekslerinde toparlanma sürüyor. Ancak küresel faaliyet salgın öncesi düzeyinin altında seyrediyor. Veri akışıyla birlikte 2020 büyüme öngörüleri iyileşse de bu yıl geneli için belirgin daralmalara işaret ediyor.
Ekonomik politikalar ve salgına yönelik belirsizlikler devam ediyor. Küresel iktisadi faaliyette toparlanmaya yönelik belirsizlikler devam ederken büyüme tahminlerinde de belirsizlikler sürüyor.
Enerji fiyatları düşük seviyesini korurken, gıda başta olmak üzere emtialar salgın öncesi düzeyini arştı. Gelişmiş ülkelerde enflasyon salgın öncesine göre düşük seyrediyor. Salgın nedeniyle genişleyici parasal faaliyetler sürüyor. Küresel likidite koşullarındaki artışa e gelişmiş ülkelerdeki düşük getiriye rağmen çıkış yönlü portföy yatırımları sürüyor.
Düşük miktarda borçlanma senedi piyasalarına girişler gözlendi uluslararası fonlardan. Türkiye’den portföy çıkışları üçüncü çeyrekte de devam etti, Türkiye'nin risk primi küresel belirsizlikler ve ülkeye özgü nedenlerle risk primi yüksek seyretti. Dış borç ödemeleri ve portföy çıkışları dış finansman ihtiyacını arttırdı döviz kuru oynaklığı arttı.
Dış finansman sıkılaşmasına rağmen yurtiçinde kredi genişlemesi sağlandı ve ekonomide hızlı bir toparlanma sağlandı. Enflasyon ve dış denge üzerindeki yansımaları nedeniyle normalleşme ihtiyacı gerekli oldu. BU kapsamda ağustostan bu yana para politikası ve likidite yönetimi kapsamında atılan adımlar ve normalleşmede finansal koşullarda belirgin sıkılaştırma sağlandı. Kredi faizlerinde belirgin yükselişle kredi büyümesi önemli ölçüde yavaşladı.
V tipi belirgin bir toparlanma kaydettik. Salgından olumsuz etkilerine turizm bağlantısı yüksek sektörlerde iyileşme sınırlı kaldı. Toparlama eylül ve ekim aylarında sürdü, finansal koşullardaki sıkılaşmayla birlikte talebin hız kesmesi ile birlikte 2020 yılında pozitif büyüme ihtimalinin oldukça güçlendiğini değerlendiriyoruz.
Dış dengende mal ihracatında iyi gelen büyüme hizmet faaliyetlerinde turizm başta olmak üzere düşüş cari işlemlerde hızlı bir artış gerçekleşti. İhracat rekabet gücü kazanımlarıyla hızla toparlandı salgın öncesi düzeylerini aştı ertelenmiş talebe ve salgın tedbirleri kapsamında uygulanan likidite ve ithalat toparlanma sürecine girdi. Altın ithalatı ise küresel belirsizliklere ek olarak dolarizasyonla birlikte ağustosta tarihi seviyelerine ulaştı. İlk 8 ayda 26,5 milyar dolar seviyesinde cari açık gerçekleşti. Altın hariç tutulduğunda ihracatın ithalatı karşılaması tarihi yüksek seviyelerde gerçekleşti.
Bu doğrultuda salgın dönemine özgü kredi politikalarının normalleşmesiyle kredi talebinin azalması reel kurun dengeleyici hale gelmesini bekliyoruz. İhracattaki toparlanma ve emtiadaki düşük seviyeler cari işlemler dengesini destekleyecek.
Yıllık enflasyon yüksek seyre işaret ediyor
Toparlanma işgücü piyasasına olumlu yansıyor ama henüz yarısı telafi edilebildi. Kısa çalışma başta olmak üzere işsizlik sigortası fonu ve cari transferler hane halkı gelir kayıplarını sınırladı. Ekonomideki toparlanmayla birlikte temmuzda işgücüne katılım arttı işsizlik oranı azaldı. Yeni iş ilanlarının arttığı ve istihdam koşullarının iyileştiğini öncü göstergeler gösteriyor. Tüketici ve çekirdek B enflasyonu üçüncü çeyrekte yüzde 11,75 ve 11,57 olarak gerçekleşti. Temmuz enflasyon raporu tahmin aralığının üst bandına yakın seyretti. Talep yönlü dezenflasyonist beklentilerin artmasıyla üçüncü çeyrekte enflasyonda düşüş olacağı öngörümüze rağmen enflasyon öngörülenden yüksek seyretti. Alkollü içecekler ve enerji gruplarında baz etkisi düşüşte etkili oldu. Yıllık enflasyon tahmin bandının içinde kalsa da yüksek seyre işaret ediyor.
Hizmetlerde ise nispeten daha ılımlı seyir izleniyor. Temel mal enflasyonun yükselişte döviz kuru gelişmeleri ve güçlü kredi ivmesine bağlı olarak dayanıklı mal grubu etkili oldu. Hizmetler sektöründe normalleşmeyle arz yönlü enflasyonist bastılar bir miktar azaldı. Gıda enflasyonunda yüksek seyir devam ediyor. Uluslararası gıda fiyatlarının yükselişe geçmesiyle maliyet baskıları yoğunlaştı sektörde. Ankete dayılı enflasyon beklentilerinde yükseliş devam etti.
Ekimde sıkılaşma yönünde güçlü bir adım daha attık
Enflasyon belirsizliği halen yüksek seyrediyor. Ağustosta sıkılaştırıcı adımlara başladık. Aynı dönemde parasal sıkılaştırmayla uyumlu olacak şekilde TL ve yabancı para zorunlu karşılıklardaki artış fonlama ihtiyacının yükselmesinde etkili oldu. Fonlama swap işlemleriyle karşılandı. Açık piyasa işlemleriyle yapılan fonlama kompozisyonunda hedefli likidite imkanlarını azaltarak belirgin değişilme gittik. Haftalık ve repo azaltıldı gecelik fonlama ve geleneksel repoda artış gerçekleştirdik. Enflasyon görünümüne yönelik risklerin sınırlanması için eylülde politika faizini arttırdık ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini arttırdık. Ekimde sıkılaşma yönünde güçlü bir adım daha attık. Bu kapsamda para politikası operasyonel çerçevesinde değişiklik yaptık GLP faiz oranı ile gecelik borç verme faiz oranı farkını 300 baz puan belirledik. Enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar sıkı para politikası sürdürülecek çerçeveyi oluşturduk.
Enflasyon tahmini yüzde 12,1 çıktı
İthalat fiyatları gıda ve dışsal unsurlar için varsayımlarımızı gözden geçirdik. Temmuz ile enerji fiyatları uyumlu, endüstriyel metal tarımsal ürünler gibi emtialara bağlı olarak ithalat fiyatları varsayımımızda yukarı güncelleme yaptık. Temmuz raporunda yüzde 10,5 aldığımız gıda enflasyonu tahminini döviz kuru ve işlenmemişteki yüzde 13,5 olarak güncelledik. Gıda enflasyonu tahminin yüzde 8’den yüzde 10,5’e çektik. Maliye politikalarının para politikaları ile eşgüdümle belirleneceği çerçevede tahminlerimizi yaptık. 2020 sonunda yüzde 12,1 olarak gerçekleşeceğini 2021 yüzde 9,4’e geriledikten sonra orta vadede yüzde 5 ile istikrar kazanacak.
Çıktı açığı tahminleri
Normalleşmenin kademeli gerçekleşmesiyle enflasyonist etkiler talep yönlü az da olsa sürüyor. Güçlü kredi ivmesine bağlı olarak finansman koşullarına bağlı mal gruplarında fiyatlar yüksek seyrediyor. Çıktı açığı tahminleri yukarı yönlü güncellendi.
2020 yıl sonu enflasyon tahmini 3.2 puanlık güncelledik. Bir önceki TL cinsi ithalat fiyatları 1.6 puan yukarı, çıktı açığı 0,.9 puan etki yaptı. Gıda enflasyonundaki artış 0.7 puan yukarı çekerken ana eğilimi ve başlangıç koşularındaki güncellemenin etkisi 0,2 puan hesaplandı. Hizmetler sektöründeki KDV indirimlerinin etkisi -0.2 puan olacak.
2021 yılı 3.2 puanlık güncellemeye en büyük katkı 2020 güncellemesi ve ithalat fiyatlarından geldi. 1.6 puan geçmişe dönük güncelleme, gıda 0.5 puanlık etki yaptı. Talep koşullarının güçlü seyretmesi çıktı açığı 0.3 puan yükseltti.
Tahminler ikinci bir dalga olmayacağı ve küresel risk iştahında bozulma olmayacağı senaryosuyla yapıldı. Düşük faiz ortamının süreceği öngörüldü. Enflasyonda belirgin iyileşme sağlanana kadar sıkı duruş sürdürülecek. YSM HABER MERKEZİ