İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nden astronom Arthur Briaud liderliğindeki ekip, "Sonuçlarımız, iç çekirdeğin varlığını gösteren bulgularıyla Ay'ın manyetik alanının evrimi hakkındaki soruları gündeme getiriyor ve Güneş Sistemi'nin ilk milyar yılında yaşanan Ay bombardımanı zaman çizelgesi hakkında önemli bilgiler sunuyor" dedi.
Güneş Sistemi'ndeki nesnelerin iç yapısını incelemenin en etkili yolu sismik veriler.
Depremler tarafından üretilen akustik dalgaların bir gezegen veya uydunun içinden geçerken ve oradaki maddelerden yansıyarak nasıl hareket ettiği, bilim insanlarının o nesnenin iç yapısının ayrıntılı bir haritasını çıkarmasına yardımcı olabilir.
Elimizde Apollo görevinden toplanmış Ay sismik verileri var, ancak bu verilerin çözünürlüğü iç çekirdeğin durumunu doğru bir şekilde belirlemek için yeterince yüksek değil.
Sıvı bir dış çekirdeğin var olduğunu biliyoruz, ancak bu dış çekirdeğin neyi kapsadığı hala tartışmalı.
Apollo verileriyle hem katı bir iç çekirdek hem de tamamen sıvı bir çekirdek modeli eşit derecede iyi çalışıyor.
Ay'ın çekirdeği Dünya'nın çekirdeğine çok benziyor
Ekip, Ay'ın manto katmanının derinliklerinde aktif bir devrilme (overturn) olduğunu gösteren modellerin, Ay hakkında bildiklerimizle çok örtüştüğünü buldu.
Bu, Ay'ın içindeki daha yoğun maddelerin merkeze doğru hareket ettiği ve daha az yoğun maddelerin yukarıya doğru yükseldiği anlamına gelir.
Bu hareketin, Ay'daki bazı volkanik bölgelerde bulunan belirli elementlerin varlığını açıklamanın bir yolu olarak uzun süredir önerildiği biliniyor. Ekibin araştırması, bu teori lehine yeni kanıtlar sunuyor.
Ayrıca, Ay'ın çekirdeğinin Dünya'nınkine çok benzediğini buldular . Dışta sıvı bir tabaka ve içinde katı bir çekirdek yer alıyor.
Modellemelerine göre, dış çekirdeğin yarıçapı yaklaşık 362 kilometre ve iç çekirdeğin yarıçapı yaklaşık 258 kilometre. Bu, Ay'ın toplam yarıçapının yaklaşık yüzde 15'ine tekabül ediyor.
Ekip, iç çekirdeğin yoğunluğunun yaklaşık 7.822 kilogram/metreküp olduğunu da buldu. Bu, demirin yoğunluğuna çok yakın bir değer.
Ay'ın oluşumundan kısa bir süre sonra, güçlü bir manyetik alanı olduğunu, ancak bu alanın yaklaşık 3,2 milyar yıl önce zayıflamaya başladığını biliyoruz.
Bu tür bir manyetik alan, çekirdek içindeki hareket ve konveksiyon tarafından üretilir, bu nedenle Ay'ın çekirdeğinin ne olduğu, manyetik alanın nasıl ve neden kaybolduğu konusunda derin bir öneme sahiptir.
İnsanlığın Ay'a geri dönme umudunu göz önünde bulundurursak, bu bulguların sismik doğrulamasını görmek için uzun süre beklemek zorunda kalmayabiliriz.
Araştırma Nature dergisinde yayımlandı.
YSM HABER MERKEZİ
