WASHINGTON (AA) - ABD’de federal hükümetin, bütçe krizleri nedeniyle zaman zaman "kapanması", dünyada başka örnekleri olmadığı için çok iyi anlaşılmayan bir durum. Amerikan halkı ise ülke ekonomisine milyarlarca dolar zarar veren bu durumu, son 42 yılda 19 kez tecrübe etti.

ABD’de son üç gündür kısmen kapalı olan federal hükümet bugün itibarıyla yeniden açıldı ancak gündeme damga vuran krizin detayları hala merak konusu.

Dünyanın en büyük ekonomisinde kamu kuruluşlarının bütçesizlikten “kepenk kapatması” en fakir ülkelerde yaşayanlara bile garip geliyor. Amerikan halkı ise son 42 yılda tam 19 kez tekrar eden bu duruma oldukça aşina.

Washington siyasetinin partizanlıkla çıkmaz sokağa sürüklenmesi şeklinde özetlenebilecek hükümet kapanmalarının, ülke ekonomisine sadece bir haftada 6,5 milyar dolara mal olduğu tahmin ediliyor.

İlki 1976'da yaşandı

AA muhabirinin, ABD Kongresi Araştırma Bürosu'ndan elde ettiği bilgilere göre, federal hükümet, bütçe konusundaki mevcut yasal düzenlemenin hayata geçtiği 1976 yılından bu yana tam 19 kez kapandı.

Cumhuriyetçiler ve Demokratların anlaşamamasından ötürü meydana gelen kapanmaların ilki 38'inci ABD Başkanı Gerald Ford döneminde gerçekleşti.

Hükümet, Reagan döneminde 8 kez kapandı

Federal hükümetin 8 yıllık başkanlık süresince 8 kez kapandığı 40'ıncı ABD Başkanı Ronald Reagan, en çok kapanmayı tecrübe eden başkan özelliğini taşıyor.

Federal hükümet kapanınca ne oluyor?

Federal hükümet kapanınca ne oluyor?; Bu sorunun yanıtı, listedeki tüm kapanmalar için aynı değil. Bunun ana nedeni, federal çalışanların ülkede yaşanan 19 kapanmadan sadece 8’inde zorunlu izne çıkarılması.

Ülkede 1981 yılına kadar yaşanan 6 kapanmada, kamu çalışanları zorunlu izne çıkarılmadığından federal hükümetin hizmetleri etkilenmedi. Çünkü, 1981 yılına kadar bütçenin onaylanmaması, hükümetin harcama yetkisinin elinden alınmasına neden olmuyordu.

Buna karşın, 39'uncu ABD Başkanı Carter’ın talebi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan bir değerlendirme, kongrenin bütçeyi onaylayamaması durumunda hükümetin kısmen kapatılması uygulamasının önünü açtı.

Bu kural, federal hükümetin 1981’den sonra yaşadığı kapanmaların hepsinde uygulanmamasına karşın 1990’dan sonra gelen beş kapanmanın beşinde de uygulandı.

Öte yandan, zorunlu izinler sadece “hayati olmayan” personel için geçerli olduğundan, federal hükümetin kapanması durumunda ABD ordusu, CIA, FBI ve NSA gibi istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışan doktor ve hemşireler, havaalanları ve hapishanelerdeki güvenlik görevlileri gibi kamu çalışanları görevlerine devam ediyor. Buna karşın, “hayati” personel kategorisinde yer alanlar, kapanma dönemlerindeki maaşlarını genellikle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.

Ülkede “hayati olmayan” hizmetler için çalışanların sayısı yaklaşık 850 binken, “hayati” personel sayısının 2 milyon civarında olduğu belirtiliyor.

Kapanmanın ekonomiye maliyeti haftada 6,5 milyar dolar

Federal hükümetin kısmen kapanmasının ülke ekonomisine maliyeti süreç ne kadar uzarsa, o kadar büyük oluyor.

Standard & Poor’s analistlerinin yakın zamanda yayınladığı araştırmaya göre, ABD federal hükümetinin bir hafta kapalı kalması ülke ekonomisine 6,5 milyar dolara mal oluyor.