İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Son zamanlarda en çok konuşulan konuların başında gelen Non-Fungible Token (NFT), hem kripto para hem finans hem de sanat açısından oldukça heyecan verici ve deneyimsel bir süreç başlattı.
Tüm dünyada NFT ile farklı disiplin ve sektörleri doğrudan etkileyen bir değer ortaya çıktı. NFT, blockchain altyapısında saklanan ‘Benzersiz Dijital Varlık’ olarak adlandırılan dijital eserler olarak adlandırılıyor.
İnternette var olan dijital öğelere ücretsiz bir şekilde sahip olmak yerine, bunlara para ödeyerek sahip olma fikri ilk başta insanların aklını çok karıştırdı fakat bu durum şu anda kimsenin hayal edemeyeceği bir noktaya ulaşmış durumda.
Gerekli şartlar sağlandığı zaman her şey NFT olabiliyor. NFT’leri sadece video, fotoğraf ve sanat eseri olarak sınırlandırmak doğru olmaz. Öyle ki NFT’ler markalar için de çok büyük fırsatlar sunuyor. Somut ürünler satan dünyaca ünlü moda ve kozmetik markaları ürünlerini NFT’leştirmeye başlayarak bu dijital dünyaya adım atıyorlar.
Aynı zamanda kolek-siyonerlik de dijitalleşmeye başlıyor. İnsanlar artık sevdikleri sanatçıların NFT koleksiyonlarını satın alabiliyorlar ve sahip olma kavramı da tüm dünyada bununla birlikte değişiyor.
2022’nin başında veri analizi şirketi IntoTheBlock rakamlarına göre, NFT işlem hacmi 17 milyar dolarken, yılın ilk çeyreğinde bu rakam 54 milyar dolara ulaştı. Yüzde 220’lik bir artıştan söz ediyoruz. Farklı sektörlerin bu dünyaya atacağı adımlarla da ivme devam edecek.
Üniversite müfredatına girdi
Türkiye’de kripto paralara çok büyük bir ilgi var. NFT de insanların hayatına bir fikir olarak girmeye başlamış bulunuyor ve popülerliği artıyor. Türkiye’de Cem Yılmaz, Selçuk Erdem, Refik Anadol ve Tarık Tolunay gibi önemli sanatçılar çalışmalarını NFT’ye dönüştürdü.
Ünlü çizer Tarık Tolunay’ın dijital eseri, 2021’in mart ayında NFT olarak satışa çıkarıldı ve Türkiye’nin NFT olarak satılan ilk eseri oldu. Sanat galerilerinde Türk ve dünyaca ünlü isimlerin NFT eserleri sergilenmeye başladı. Ayrıca üniversite müfredatlarına da girerek okullarda ders olarak veriliyor.
Kültür Bakanlığı ile imzalanan protokol ile artık Hitit tabletleri bile yapay zeka ile okutuluyor. Tüm bunlara rağmen dünyadaki gelişmeler göz önünde bulundurulduğunda Türkiye henüz yolun başında.
Türkiye’nin ilk NFT platformu olan ve geçen yıl kurulan NFTPrime’nin CEO’su Tugay Ese, Türkiye’nin bu konuda büyük bir potansiyel taşıdığı görüşünde.
Bunun birkaç dayanağı olduğunu belirten Ese, “Öncelikle teknolojiye merakı olan bir ülkeyiz ve kripto paralara yönelik yoğun ilgi de bu adaptasyon hızının göstergelerinden. NFT konusundaki bir diğer bileşen ise sanat. Türkiye’de dijital sanat eserleri üreten çok ciddi bir sanatçı varlığı söz konusu” diyor.
Ese’ye göre, şu an dijital eserler üreten ya da eserlerini dijitale uyarlayan sanatçıların NFT dünyasını öğrenmeye, bu alana adım atmaya başladığı bir dönemden geçiliyor.
NFT Müzesi açıldı
Bu piyasa için erken zamanlarda olmanın getiri garantisi anlamına gelmediğinin altını çizen Marka Konseyi Üyesi Ebubekir Kalkan ise “Burayı yeni bir paketleme ya da pazar alanı gibi düşünebiliriz, eğer ürününüzün alıcısı yoksa hangi tezgaha koyarsanız koyun, hangi pazara giderseniz gidin getiri elde edemezsiniz” diyor.
Bazı popüler oyunlarda yer almak isteyen markaların NFT kullandığını, bazı tekstil markalarının ise ürünlerinin hem gerçek hayatta hem de NFT olarak ürettiğini ve satışa sunduğunu da belirten Kalkan, “Geçtiğimiz günlerde Seattle’da açılan NFT ürünleri müzesi de ilginç bir örnek.
Öte yandan blockchain teknolojisinin sunduğu güvenlik standartları sayesinde sanatsal ürünlerle ilgili bütün bir paradigma da yenileniyor. Sanat eserinizi dijital olarak kayıtlayıp, sonsuza kadar saklama/değerlendirme olanağından bahsedebiliriz” diye ekliyor.
Şirketlere fırsatlar var
Öte yandan son günlerde markalar bu alanda faaliyetlerine hız verdiği gözleniyor. Örneğin Samsung, geçtiğimiz günlerde Türkiye’de dijital sanatın gelişimine katkı sunacak dART Dijital Sanat Platformu’nu tanıttı.
Platform, hem dijital sanatın dünyadaki gelişimi, hem de Türkiye’de bu alanda yaşanan yenilikler hakkında güncel, yol gösteren ve bu alanı sahiplenen bir platform olarak herkesin kullanımına açık olacak.
Kiğılı ise Tomorrow koleksiyonunun tanıtıldığı lansmanda, dünyanın ilk holografik NFT defilesiyle giyilebilir NFT parçalarını ilk kez paylaştı.
Markamsen Kurucusu Nagihan Ünüvar da NFT’leri farklı şekilde kullanabilen şirketlerin önemli fırsatlar yakalayabileceklerine dikkat çekiyor.
Şirketlerin sundukları ürün ve hizmetleri NFT’ye dönüştürerek satabilme olanağına sahip olduklarından bahseden Ünüvar, şöyle devam ediyor:
“Müşterilerine benzersiz ürünler sunmak isteyen markaların dijital koleksiyonlar hazırlayabileceği ya da özel hediyeler ve ödüller sunarak marka sadakatini artırabileceği platform olarak kullanılabilir.
Üyelik ve sadakat programları, etkinlikler için bilet satışı buna örnek olarak verilebilir. Özellikle, işini büyütmek isteyen ancak yeterli sermayesi bulunmayan şirketler için NFT’leri bir fırsat olarak düşünebiliriz.”
Bilinmeyen telif kuralları
NFT kavramının hayatımıza girmesiyle yeni bir telif sürecinin de ortaya çıktığını söyleyen Üstün Patent’in Kurucusu Özlem Arslan Kart, “NFT’ler bu dünyada var olması sebebiyle bir kimlikle doğar, değiştirilebilir, yeniden üretilebilir ve tüm bu işlemler gerçekleşirken yaratıcısı bellidir” diyor.
Dolayısıyla NFT’lerin yaratıcısına mülkiyet hakkı doğurduğunu ifade eden Kart, şöyle devam ediyor: “NFT’ler var oluş prensipleri açısından karşılıklı olarak değiştirilemez, sadece satın alınabilir. Ancak satın almak demek, satın alan kişinin mülkiyeti elinde tutması anlamına gelmiyor. Bir sanatçı, ortaya koyduğu eserin telifini elinde tutabilir ve aynı çalışmanın daha başka NFT’sini yaratabiliyor.”
Satın alan kişinin ortaya koyduğu eseri değiştirebileceğini, geliştirebileciğini, üzerine başka yeni öğeler ekleyebileceğini aktaran Kart, “NFT’yi alan kişi eserin aslına erişim hakkı elde etmez ve dijital dosyanın mülkiyetine de sahip olamaz. Yani eserin telif süreci eserin sahibi ile ilintilidir ve zaman içerisinde eserle birlikte değişikliğe uğrar” diyor.
Bir NFT nasıl üretiliyor?
ÜRÜNÜNÜZÜ SEÇİN
Öncelikle NFT’ye çevirilecek bir dijital varlık seçmelisiniz. Bu bir sanat eseri, kendine ait bir fotoğraf, bir Instagram postu, bir word dokümanı da olabilir.
BLOCKCHAİN YÖNTEMİNİZİ SEÇİN
Dijital varlığını NFT’ye çevirmek içinse bu aşamada hangi teknolojiyi kullanacağınızı seçmeniz gerekiyor. Burada en popüler teknoloji Ethereum. Diğer popüler seçenekler; Tezos, Polkadot, Cosmos ve Binance Smart Chain.
DİJİTAL CÜZDANINIZI SEÇİN
Dijital varlığınızı seçtiniz, bunu Ethereum ile NFT’ye dönüştürme kararı aldınız. Şimdi ise bir dijital cüzdana sahip olmalısınız. Bu cüzdanında kullanmak için dijital paralara sahip olmalısınız ki varlıklarınızı alıp satabilin.
Belki zaten sahip olduğunuz kripto paraları bu cüzdana tanımlamak da isteyebilirsiniz. Burada da seçenekler önümüze çıkıyor; Metamask, Math Wallet, AlphaWallet, Trust Wallet, and Coinbase Wallet önde gelen dijital cüzdanlardan.
PAZAR YERİNİZİ BELİRLEYİN
Ürününüzü satmak için bir dijital pazar yeri seçmelisiniz. Burada NFT’nizin türü ile doğru eşleşen pazar yerini bulmak önemli. Ayrıca bazı pazar yerleri kendilerine has kripto paraları kullanıyor olabilir, ona da bir bakmak lazım.
En popüler pazar yerleri; OpenSea, Axie Marketplace, Larva Labs/ CryptoPunks, NBA Top Shot Marketplace, Rarible, SuperRare, Foundation, Nifty Gateway, Mintable, and ThetaDrop.
NFT BASIMINIZI (MİNTİNG) GEÇEKLEŞTİRİN
NFT pazar yerini seçtikten sonra burası ile dijital cüzdanını ilişkilendirmelisiniz, böylece NFT basımı için gerekli ödemeleri ve satış için işlemleri gerçekleştirebileceksiniz. Şimdi dosya yükleme zamanı. Seçtiğiniz pazar yeri, dosyanızı (PNG, PDF ya da her neyse) adım adım yükleyerek bir NFT’ye dönüştürmeniz için yol gösterici olacak.
SATIŞ ZAMANI
NFT’nizi satma zamanı. Burada üç şekilde ilerleyebilirsiniz. İlk olarak NFT’nize bir fiyat biçip, talep geldiğinde satarsınız. İkinci olarak açık artırma düzenlersiniz. Bir süre belirleyerek bu süre bittiğinde en yüksek fiyatı ödeyene NFT’ni satarsınız. Son olaraksa zaman sınırsız bir açık artırma yaparsınız, gelen tekliflere bakarak canınız istediğinde satışı gerçekleştirirsiniz.
Sanatseverler için yeni bir dünya
Halihazırda kripto paraya ilgili olanların, teknolojiyi takip edenlerin çoğunluğu oluşturduğunu söyleyebiliriz. Ancak NFT’nin sanatla da önemli bir bağı var. Bu nedenle sanatçılar ve sanatseverler için yeni bir dünyanın da kapıları aralandı Sanata ilgisi olanlar da artık ekosistemi keşfediyor ve ilk işlemelerini yapmaya başlıyor.
Kripto para ve dijital sanatın birleşimi olan NFT, koleksiyonerlerin ve yatırımcıların da ilgi odağı haline gelmiş durumda. Ünlüler ve influencerlar tarafından da üretilen NFT’ler var.
Yatırım amacı ile bu eserleri satın alan yatırımcılar bu NFT’leri yüksek rakamlara satıyor. Bu durum, yeni bir piyasanın oluşmasını sağlıyor. Yatırımcılar ve iş adamlarının radarında olan bu piyasanın çok yakında daha da geniş kitleleri içine alacağı gözlemleniyor.
YSM HABER MERKEZİ
Güncelleme Tarihi: 10 Temmuz 2022, 15:54
