Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Sudan temasında gündeme gelen Sevakin Adası'na ilişkin Osmanlı Devleti'nin yüzlerce yıl önceki icraatları tarihi belgelerde ortaya çıktı.

Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğündeki Osmanlı Arşivi'nde yer alan belgelerde, 1517'den 1882'ye kadar Habeşistan'a görevlendirilen Osmanlı paşalarının, stratejik konumu ve ulaşım kolaylığı dolayısıyla ikamet ettiği Sevakin Adası'nda o dönemde yapılan bazı faaliyetlere ilişkin bilgilere ulaşıldı.

Emniyet ve huzura verilen önemi gözler önüne seriliyor

Söz konusu belgeler arasında 16. yüzyıla ait "Habeş Beylerbeyine hüküm" başlığını taşıyan belge dikkati çekiyor. 1571 tarihli belgede "yerel kabilelerin Sevakin'e saldırdığı, ancak bölgede asayişin kontrol altına alındığı ve huzurun sağlandığı"na dair veziriazama yazılan bilgiler yer alıyor.

Tarihi belge, Osmanlı hakimiyeti süresince bölgede emniyet ve huzurun sağlanmasına verilen önemi gözler önüne seriyor.

Öte yandan 1854 tarihli bir başka belgede ise Savakin Kaymakamlık Konağı ve tamire ihtiyacı olan mahallelere ilişkin bilgiler aktarılıyor.

Sevakin'deki adli makamlardan Sadrazamlığa gönderilen yazışmanın bulunduğu belgede, Sevakin Kaymakamlığının önerisi ile Kaymakamlık Konağı, gümrük ve mahzenin yenilenmesi, yeni bir iskele yapılması ve bunlara yapılan masrafların Cidde Gümrüğünden ödenmesi gerektiği ve gelecekte muhtemel saldırılara karşı yerel yönetimlerin önerdiği tabya, cephanelik ve askeri amaçlı olarak kullanmak üzere yapılması istenen bazı inşaatların ise ekonomik yetersizliklerden dolayı yapılamadığına ilişkin bilgiler veriliyor.

Söz konusu belge, Osmanlı Devleti'nin Rusya ile Kırım Savaşı devam ederken, Kızıldeniz üzerinde büyük öneme sahip olan Sevakin'i hiçbir zaman ihmal etmediğini gösteriyor.

1864 tarihli belgede ise Aziziye-i Mısriye Kumpanyası'nın imtiyazı altındaki Mısır'da Hartum'dan Sevakin ve Musavva iskelelerine kadar uzanan tren raylarının döşenmesine ilişkin bilgiler bulunuyor.

Maliye nezaretinden Sadrazamlığa yazılan yazıyla Osmanlı Devletinin Sudan'dan gelecek ticaret ve ziyaret amaçlı yolcuların ulaşımlarının daha rahat yapılması ve ticari emtianın kolayca ulaştırılması için yapılacak demiryolu projesi anlatılıyor.

"Sevakin'i daha çok duyacağız"

Sevakin Adası'nın tarihi geçmişine ilişkin AA muhabirine bilgi veren tarihçi Prof. Dr. Osman Köse, Kızıldeniz'de Nubya Sahili üzerinde bulunan Sevakin Adası'nın tarihin her döneminde "Afrika'ya açılan kapı" olarak bilindiğinin altını çizerek, Osmanlıların bu stratejik adayı, Hicaz ve Kızıldeniz'in korunması için önemli bir yer olarak gördüklerini vurguladı.

Osmanlılar döneminde ticaret ve seyahat için gelen insan profilinin, adanın kültürel çeşitliliği ve zenginliğini arttırdığını anlatan Köse, şunları kaydetti:

"Sevakin, Türkler için tarihi bir önem ve değere sahiptir. Son yıllarda Türkiye'nin Afrika ile ilişkilerinin gelişmesinin bir yansıması olarak TİKA, adadaki Osmanlılardan kalma tarihi binaları restorasyon yoluna gitmişti. Özellikle Sudan, Somali ve Afrika'nın diğer bölgeleri ile siyasi ve ticari ilişkilerin gelişmesi çerçevesinde ada geçmiş tarihlerdeki rolünü tekrar ifa edebilir. Bir bakıma gelişen olaylar ve ilişkiler, Sevakin'i tekrar Türkiye'nin gündemine taşımış oldu.

Geçmiş tarihlerde olduğu gibi Sevakin bundan sonraki misyonuyla, Türkiye ve Afrika arasındaki ilişkilerin gelişiminde tekrar büyük rol oynayacağı gibi, ticaret ve turizmin gelişimiyle Kızıldeniz kıyısında turizm ve ticareti ile yeni bir merkezin ortaya çıkmasına vesile olabilir. Gelişen Türkiye ve gittikçe güçlenen Türkiye-Afrika ilişkileri ile ticaret ve turizm yönleriyle Sevakin'i daha çok duyacağız."