İSTANBUL (AA) - ERHAN CİHAN ÜNAL - AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi, "Cari açığın bu yıl önceki yıla benzer bir genişleme göstermeyebileceği öngörüsüyle yıl sonu tahminimizi 46 milyar dolar olarak belirledik, ancak riskler yukarı yöndedir." dedi.

Cari işlemler açığı aralıkta 7 milyar 700 milyon dolar oldu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, aralık ayında cari açık 7,7 milyar dolarla piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşti. 12 aylık cari açık da aralıkta 47,1 milyar dolara yükseldi.

Konuya ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi, aralıkta cari işlemler açığının piyasa beklentisi olan 7,5 milyar doların üzerinde gerçekleştiğini ve 2017'de cari açığın 47,1 milyar dolar düzeyine yükseldiğini belirtti.

Ocak ayı gümrük dış ticaret öncü verilerinin geçen yıla göre yüksek dış açığa işaret ederek son on iki aylık cari açığın 50 milyar doları aşabileceğini düşündürdüğünü ifade eden Bürümcekçi, şunları kaydetti:

"Manşet verideki bu gelişmenin yanı sıra, cari dengenin temel eğilimi açısından takip edilen enerji dışı cari dengenin 14 milyar dolar açığa, enerji ve altın dışı cari dengenin ise 4 milyar dolar açığa yükseldiği gözlenmektedir. Çekirdek (enerji ve altın hariç) cari denge ağustos sonunda yıllık bazda son iki yılın en düşük seviyesine inmesini çok olumlu bir gelişme olarak görmüştük. Türkiye ekonomisinin güçlü büyüme dönemlerinde çekirdek açıkta da belirgin artış eğilimi görmek normalken, son dönemde bu beklentinin tersine enerji ve altın dışı açığın gerileme eğilimini korumasını büyük ölçüde büyümenin önemli ölçüde ihracatın sürükleyiciliğinde gerçekleşmesi, mevcut kur seviyesinin ithalatı caydırması ve kredi genişlemesinin tüketiciden çok ticari taraftan gelmesine bağlamıştık. Son dönemde çekirdek açığın yükselişe geçmesi, ekonominin potansiyel büyümesinin üzerinde seyrettiğini (çıktı açığı pozitif) gösteren yani ısınmaya işaret eden bir diğer veri olmuştur."

"Bu yılki cari açık beklentimiz 46 milyar dolar seviyesinde"

Haluk Bürümcekçi, cari açıkta aralık ayında gözlenen kötüleşmede, dış ticaret açığının ve birincil gelir dengesinin 2016'dan yüksek açık vermesinin ana etken olduğunu belirterek, hizmetler dengesinin 2017'de yüksek fazla vermesinin ise kötüleşmeyi sınırladığını bildirdi.

İthalat ve ihracat için önemli bir öncü gösterge olan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verilerinin, ocak ayında dış ticaret açığında geçen yıla göre 4,8 milyar dolar artış olacağını gösterdiğine dikkati çeken Bürümcekçi, "Söz konusu verilere göre, ocak ayında ihracat 12,5 milyar dolar ve ithalat 21,5 milyar dolar düzeyinde oluşmuş. Böylece, dış ticaret açığı ise 9,1 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiş. Bu dış ticaret açığının yıllık olarak belirgin artış göstereceği anlamına geliyor." ifadelerini kullandı.

Geçen yıl cari açığı artıran faktörlerin başında gelen enerji ve altın ticaretindeki gelişmelerin 2018 yılında devam edip etmeyeceğinin kritik olacağını öngören Bürümcekçi şu değerlendirmelerde bulundu:

"Petrol fiyatlarının son dönemde yükselerek halen 2017 yılı ortalamasının (55 dolar) üzerinde seyretmesi cari açığı artırıcı etkide bulunmaya devam edecektir. Altın ticaretinde ise geçen yıl 10 milyar dolar açık vermemiz, altın ithalatı geçen yıl gibi devam etmeyecekse lehte baz etkisi oluşturabilir. Ayrıca, ocak ayı verilerinden görüldüğü kadarı ile yıla güçlü bir giriş yapan ekonomik aktivitenin bir yavaşlama gösterip göstermeyeceği ve gösterecekse bunun ne boyutta olacağı da kritik belirleyici olacaktır. Buna karşılık, pozitif bir faktör olarak, AB pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümenin güçlenmiş olması ihracat açısından ümit vericidir. Ayrıca, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir. Bu doğrultuda, cari açığın bu yıl önceki yıla benzer bir genişleme göstermeyebileceği öngörüsüyle yıl sonu tahminimizi 46 milyar dolar olarak belirledik, ancak riskler yukarı yöndedir."

"Artan ithalat ve hızlanan büyüme cari dengenin bozulmasında etkili oldu"

DenizBank Yatırım Hizmetleri Grubu Stratejisti Orkun Gödek de aralık ayında cari işlemler açığının piyasa beklentileri paralelinde 7,7 milyar dolarlık açık verdiğini belirterek,"Ay bazındaki genişlemede ihracatın bir önceki aya göre yüzde 5 gerilemesi, ithalatın yüzde 9 artışı ve net parasal olmayan altın kaleminin eksi 1,7 milyar dolar seviyesinde oluşması etkili oldu." dedi.

Cari işlemler açığının geçen yıl 47,1 milyar dolarlık performansı ile 2014 yılındaki 43,6 milyar dolardan bu yana en yüksek açığını verdiğini belirten Gödek şunları kaydetti:

"Net yabancı sermaye girişi 2016'ya kıyasla 4,9 milyar dolar artış gösterdi. Söz konusu artışta 2016'nın 18 milyar dolar üzerinde gelişim gösteren net portföy yatırımları kalemi etkili oldu. Net doğrudan yatırımlar ise 10,2 milyar dolardan 8,1 milyar dolara geriledi. Net diğer yatırımlar 6,5 milyar dolar ile yatay seyrederken, net hata ve noksan kalemi dengelendi, resmi rezervler ise 2015'teki eksi 11,8 milyar dolarlık performanstan bu yana en kötüsünü ortaya koydu. Artan ithalat ve hızlanan büyüme cari dengenin bozulmasında etkili oldu."

"Bu yıl cari açık 52 milyar dolar seviyelerine yükselebilir"

İntegral Yatırım Araştırma Uzmanı Seda Yalçınkaya Özer ise cari açıkta yine en büyük kalemin dış ticaret açığı olduğunu belirterek "Ancak finansman tarafı verinin en zayıf yanı oldu. Portföy yatırımlarında geçen ay ilk defa bir çıkış olmuştu. Aralık ayında ise 344 milyon dolar giriş oldu. Yıl geneline baktığımızda portföy girişleri aralık ayında daha az bir katkı sağlamış." dedi.

Özer, genel olarak aralık ayı cari açık verisi yılın en olumsuz verisi olduğunu, bu bakımdan 2017 yılının zayıf bir karneyle kapatıldığını ifade etti.

Cari açığın büyümeye oranının yüzde 5,5 seviyesinde bulunduğunu bildiren Özer, beklentilerin üzerinde bir cari açıkla 2017'nin tamamlandığını ve bu seviyelerin sürdürülebilir seviyeler olmakla birlikte 2018 yılında oluşacak seyrin hassasiyet kazandığını dile getirdi.

Özer, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre dış ticaret açığının ocak ayında 9,1 milyar dolar seviyesinde oluştuğuna dikkati çekerek, "Bu, bize ocak ayında yine 7-8 milyar dolar arasında bir cari açık gelebileceğini göstermekte. Bu beklentiye paralel yıllık cari açığın 52 milyar dolar seviyesine yükselmesi beklenebilir. Bu yüzde 6,1'lik cari açık/GSYH anlamına geliyor. Finansman tarafı 2018 yılında yine önemli olacak." ifadelerini kullandı.