İSTANBUL (YSM) - Yeni finansal ödeme mekanizması,doları devre dışı bırakmayı, şirketlerin AB yasalarına uygun olarak İran ile ticaret yapmaya devam etmesini sağlamayı hedefliyor. İran nükleer anlaşmasına taraf ülkelerin, üzerinde uzlaşı sağladıkları ödeme mekanizmasının tam olarak ne şekilde faaliyet göstereceği henüz netlik kazanmış değil. Mekanizmaya ilişkin detayların, teknik heyetlerin yürüteceği çalışmalar sonrası belirlenmesi bekleniyor.

Söz konusu yeni ticaret mekanizmasının, ABD'nin 4 Kasım'da İran'a yönelik uygulamaya sokacağı ikincil yaptırımlardan önce yürürlüğe girmesi ve İran'la ticaret yapmak isteyen diğer ülkelerin de kullanımına açık olması planlanıyor.

İşleyiş olarak mekanizmanın; bir Avrupa şirketinin, İran'dan doğalgaz veya petrol satın almak istemesi durumunda doğrudan bunun ücretini, kurulacak özel maksatlı kuruma göndermesi ve bu mekanizmanın finansal işlemi yerine getirerek İran'la ticaret imkanı sağlaması hedefleniyor. Böylelikle ticari ve merkez bankalarını sistemin dışında bırakacak olan mekanizmanın, alışveriş işlemini ABD'nin yaptırımlarından etkilenmeden yerine getirmesi amaçlanıyor.

Diğer önemli bir unsur ise mekanizmanın, dolar dışındaki küresel ekonomide öne çıkan Euro ve Sterlin gibi para birimlerinin kullanılmasını öngörmesi...

Takas sistemi gündemde

Sıkça tartışılan fikirler arasında, mekanizmanın, Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği'nin de kullanmış olduğu takas sistemine benzeyebileceği görüşü yer alıyor. Bu sistemde; para, taraflar arasında el değiştirmeden ve mekanizmadan geçerek Avrupa ürünlerinin İran petrolüyle takas edilmesini öngörüyor.

Üzerinde görüşülen bir başka seçenek olarak da İran'ın petrol ve doğal gazını önce Rusya'ya satması, Rusya'nın bu enerji kaynaklarını rafine ettikten sonra Avrupa'ya iletmesi üzerinde duruluyor. Bu sistemle de Avrupa şirketlerinin, mal ve ürünlerini doğrudan İran'a gönderebileceği öngörülüyor.

YSM DIŞ HABERLER SERVİSİ