Swap nedir? Uluslararası swap işlemi nasıl yapılıyor?

Merkez Bankası Başkanını yaptığı açıklamalar sonrası internet kullanıcıları swap kelimesinin ne demek olduğunu aratmaya başladı. Finans ile ilgili kimselerin yakından bildiği swap nedir? İki tarafın finansal araçlarını takas ettiği sözleşmeyi ifade etmek için kullanılan swap, hangi durumlarda kullanılabilir? İşte swap ile ilgili bilinmesi gerekenler…

Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal, “Diğer ülkelerin merkez bankaları ile swap görüşmeleri yapıyoruz” açıklamasında bulundu. Başkanın bu açıklaması sonra swap kelimesinin anlamı internette aratılmaya başlandı. Bu kdar merak edilen ve dünyadaki güçlü bankaların da dahil olduğu bu swap piyasası nasıl çalışır? Peki swap işlemi nedir? Swap ne demektir? İşte ayrıntıları...

Swap ne demektir? 

Swap yani bir diğer adıyla takas; iki tarafın bir varlık veya yükümlülüğe bağlı olan nakit akışını aralarında değiştirdikleri işleme verilen isimdir. Swap işlemlerinde, faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amaçlanıyor. Swap, özellikle döviz kurlarında oynaklığın yaşandığı zamanlarda yatırımcının bu oynaklıktan kaynaklanan riskinin önünü alması için önemli bir araç olarak ortaya çıkıyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Ağustos 2018'de Türk Lirası'nda yaşanan hızlı değer kaybının ve hareketliliğin önüne geçmek için bankaların swap işlemlerine kısıtlama getirmişti. BDDK'nın aldığı bu önlem, TL'nin kayıplarını geri almasında ön ayak olmuştu.

Para swapları nedir?

İlk modern para swapı 1982 yılında Dünya Bankası ve IBM arasında gerçekleştirilmiş ve sabit faizli Alman Markı ve İsviçre Frankı borçlarının Dünya Bankası'ndan sağlanan US Dolar borcu ile swap edilmesini içermiştir.

Bir para swapı iki taraf arasında, belirlenen tutarda bir paranın başka bir para ile değiştirilmesi ve belirli bir süre sonunda değiştirilen ana paraların geri verilmesini içeren bir anlaşma olarak tanımlanabilir.

Varlık swapları nedir?

Swap işlemlerinin risk yönetiminde bir yatırım aracı olarak kullanılması olanağı, varlık swaplarının ortaya çıkmasında önemli bir etken olmuştur. Özellikle 1980’li yılların yarısından itibaren swapların bu amaçla kullanılmasında büyük artışlar görülmeye başlanmıştır.

Varlık swapları, sentetik bir varlık yaratmak için bir varlık ve bir swapın kombine edilmesinden oluşur. Örneğin, aynı para birimi veya farklı para birimi üzerinden sabit faizli bir varlık, değişken faizli bir varlığa dönüştürülebilir.

Faiz swapı nedir?

Faiz swapları, piyasaya çıktıkları 1980'li yıllardan itibaren dünya çapında gittikçe büyüyen bir hacme ulaşmışlardır. Faiz swaplarının büyük bir çoğunluğu Amerikan Doları ile yapılmaktadır. Bununla birlikte özellikle 1985 yılından itibaren önde gelen diğer para birimleri üzerinden de faiz swapı işlemleri yapılmaya başlanmış ve gittikçe yaygınlaşmıştır.

İşlem hacmi bakımından faiz swapları, swap türleri arasında en başta gelenlerden biridir. Bir faiz oranı swapı, tarafların anlaştıkları varsayımsal ana para tutarına bağlı olarak hesaplanan sabit faiz ödemeleri ile dalgalı faiz ödemelerinin aynı para birimi üzerinden birbirleri ile değiştirilmesine ilişkin iki taraf arasında yapılan bir anlaşmadır.

Borç – sermaye swapı nedir?

Borç verenin alacağına karşılık kendisine ilgili ülkenin bir kurumunun hisse senedinin verilmesi halidir.

Çapraz döviz swapı nedir?

Döviz swapının faiz swapı ile birlikte kullanımı sonucu ortaya çıkan diğer bir swap türü çapraz döviz swaplarıdır. Çapraz döviz swaplarında, farklı para birimleri ve farklı faiz yapısı üzerine (sabit veya değişken) borçlanan taraflar, diğer tarafın borcuna ilişkin anapara ve faiz ödemelerini yerine getirmek üzere anlaşırlar.

Swap işleminin avantajları nelerdir?

• Kredi arbitrajı sayesinde işletmeler, fonlama maliyetlerini azaltabilir.
• İşletmelerde etkin aktif ve pasif yönetimi sağlar.
• Farklı piyasalara erişim imkanı sağlar.
• Yeni kredi kullanma maliyetinin altında bir maliyetle yeni kaynaklara ulaşım imkanı sağlar.
• Farklı vadelerle sözleşme imkanı sağlar.
• Ticari sırları korumaya imkan verir.
• Üstlenilmişolan riskleri azaltıcı veya ortadan kaldırıcı etki yaratır.

Swap işleminin dezavantajları nelerdir?

• Kredi, faiz ve kur riski tamamen ortadan kalkmaz.
• Resmi ve organize bir piyasası bulunmamaktadır.
• Sözleşmelerin belirli bir standardı bulunmamaktadır.

Değerli okuyucularımız, bütün bu işlemleri yaparken kesinlikle kurumsal ve uzman desteği almalısınız. Ülkemizdeki bir çok banka bu işlemlere aracılık yapmaktadır. Bilgi birikiminiz ne olursa olsun uzman desteği şarttır. Riskinizi sıfırlamış olursunuz. Aman kesinlikle dikkat ediniz!...

İyi kazançlar dilerim.